Nghị định số 125/2025/NĐ-CP ngày 11/06/2025 Quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính

Ngày 11 tháng 6 năm 2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 125/2025/NĐ-CP quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2025.

Phạm vi điều chỉnh và Mục tiêu: Nghị định số 125/2025/NĐ-CP tập trung vào việc phân định nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính. Các lĩnh vực được điều chỉnh bao gồm:

• Đầu tư phát triển.
• Đấu thầu.
• Trưng mua, trưng dụng tài sản, tài chính đất đai, quản lý, sử dụng tài sản công.
• Quản lý thuế, phí.
• Quản lý giá.
• Kinh doanh bảo hiểm.
• Hộ kinh doanh, tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.
• Phát triển doanh nghiệp nhà nước.
• Tín dụng chính sách xã hội.

Nghị định cũng quy định rõ trình tự, thủ tục thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã được phân định theo quy định của Nghị định này.

Nguyên tắc phân định thẩm quyền: Nghị định 125/2025/NĐ-CP đưa ra các nguyên tắc quan trọng trong việc phân định thẩm quyền, nhằm đảm bảo hiệu quả và minh bạch trong quản lý nhà nước:

• Phù hợp với Hiến pháp và các Luật liên quan: Bảo đảm sự phù hợp với Hiến pháp, Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
• Phân định rõ ràng, không chồng chéo: Nhiệm vụ, quyền hạn được phân định giữa các cấp chính quyền địa phương phải phù hợp với năng lực của cơ quan, người có thẩm quyền, tránh trùng lặp hoặc bỏ sót chức năng, nhiệm vụ.
• Rõ ràng giữa HĐND, UBND, Chủ tịch UBND: Phân định rõ thẩm quyền giữa Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân, cũng như thẩm quyền chung của Ủy ban nhân dân và thẩm quyền riêng của Chủ tịch Ủy ban nhân dân.
• Đảm bảo hoạt động bình thường, liên tục: Tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động của cơ quan nhà nước, xã hội, người dân và doanh nghiệp được thông suốt.
• Thống nhất, công khai, minh bạch: Đảm bảo tính thống nhất trong thi hành pháp luật, công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình và kiểm soát quyền lực.
• Không ảnh hưởng đến điều ước quốc tế: Đảm bảo việc thực hiện các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
• Ngân sách nhà nước đảm bảo nguồn lực: Nguồn lực thực hiện nhiệm vụ phân định thẩm quyền do ngân sách nhà nước bảo đảm.

Một số điểm đáng chú ý về phân định thẩm quyền:

Nghị định này chuyển giao nhiều thẩm quyền từ cấp huyện xuống cấp xã và một số từ cấp huyện lên cấp tỉnh trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính, đặc biệt khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp.

• Lĩnh vực đầu tư phát triển: Nhiều thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp huyện, và cơ quan tài chính cấp huyện trong quản lý chương trình mục tiêu quốc gia được chuyển giao cho Hội đồng nhân dân cấp xã, Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc cấp tỉnh thực hiện. Thẩm quyền phê duyệt quyết toán chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và quyết toán vốn đầu tư công dự án hoàn thành cũng được phân định rõ ràng giữa Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và cấp xã.
• Lĩnh vực đấu thầu: Ủy ban nhân dân cấp xã và Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ thực hiện nhiều nhiệm vụ, quyền hạn trước đây thuộc thẩm quyền của cấp huyện trong đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án và giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu cung cấp sản phẩm, dịch vụ công.
• Lĩnh vực trưng mua, trưng dụng tài sản, tài chính đất đai, quản lý, sử dụng tài sản công: Thẩm quyền cưỡng chế thi hành quyết định trưng mua, trưng dụng tài sản và quyết định sử dụng đất có thời hạn của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện được chuyển giao cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã. Thẩm quyền xác nhận số tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được trừ vào tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phải nộp cũng được giao cho Ủy ban nhân dân cấp xã.
• Lĩnh vực quản lý thuế, phí, quản lý giá, kinh doanh bảo hiểm: Thẩm quyền quyết định thành lập Hội đồng tư vấn thuế xã, phường, ban hành quyết định cưỡng chế thuế, tổng hợp, thẩm định danh sách tổ chức, cá nhân sản xuất nông nghiệp thuộc đối tượng được hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp, và tổ chức triển khai bình ổn giá được chuyển giao cho cấp xã hoặc cơ quan chuyên môn của cấp xã.
• Lĩnh vực quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh, tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã: Nghị định chuyển giao toàn bộ nhiệm vụ, thẩm quyền đăng ký hộ kinh doanh, tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã của Phòng Tài chính – Kế hoạch cấp huyện cho cơ quan chuyên môn hoặc tổ chức hành chính được Ủy ban nhân dân cấp xã giao thực hiện.

Điều khoản chuyển tiếp và trách nhiệm thi hành: Nghị định này cũng có các điều khoản chuyển tiếp cụ thể cho các hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh, tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và các dự án đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư đang trong quá trình xử lý. Để đảm bảo thực hiện hiệu quả, Nghị định quy định rõ Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã sẽ có tài khoản và con dấu riêng, và Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm bố trí đủ nhân lực, kinh phí và các điều kiện cần thiết. Trường hợp Ủy ban nhân dân cấp xã không tổ chức các cơ quan chuyên môn thì Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện nhiệm vụ của cơ quan chuyên môn.

Nghị định số 125/2025/NĐ-CP là một văn bản pháp lý quan trọng, thể hiện nỗ lực của Chính phủ trong việc cải cách hành chính, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn cho chính quyền địa phương, đặc biệt là cấp xã, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp.